Uiteindelijk is er volgens Wessel niet één oplossing voor het energievraagstuk, het zal een mix van oplossingen worden: “Ik denk dat als je vijf jaar vooruit kijkt er veel regionale distributievoertuigen volledig elektrisch rijden. Onze brandstofleveranciers profileren zich steeds meer als energieleveranciers. Die investeren in batterijtechnologie, voor als straks de overheid geen zwaar genoeg netwerk kan neerleggen. Het moet alleen wel betaalbaar zijn. Wetgeving zal daarin ook een rol spelen, maar wij willen in ieder geval vooraan in die trein zitten.” Arnold: “Logistiek is een kwestie van dubbeltjes en kwartjes. Heel vaak kijken we dan ook of het ons weer extra rendement oplevert.” Wessel: “Uiteindelijk moet het doorvertaald worden naar wat iemand aan de kassa betaalt. Het moet in de hele supply chain werkbaar en betaalbaar blijven. Daar zit heel veel tussenin.”

Arnold: “We zitten veel over vergezichten te praten, terwijl we nu al weten dat de infrastructuur die daarvoor moet worden aangelegd en de mensen die dat moeten doen, er simpelweg nog niet zijn. Daarom kijken we bij Fritom naar wat wij alvast kunnen doen. In onze branche is het de uitdaging om ervoor te zorgen dat de vrachtwagens zo vol mogelijk vertrekken. Dat is mooi onderaan de streep wat betreft de marges, maar ook milieutechnisch veel verstandiger.” Hij vervolgt: “Wij rijden met de nieuwste voertuigen, daar zit al een enorme brandstofbesparing in. Als onze vrachtwagen in Amsterdam staat, dan stoot deze schonere lucht uit dan dat erin gaat. Daar is al zoveel in gedaan. Dat wordt jammer genoeg niet altijd gezien.” Wessel: “Eén ding is zeker, we moeten onze CO2-footprint verlagen. Linksom of rechtsom. De grote uitdaging is de realiteit en complexiteit, om begrip voor elkaar te hebben én houden.”

Aan de andere kant zien we ook de optimalisatie van de logistieke ketens. Wessel: “Je ziet de afgelopen jaren, even los van Corona, de optimalisatie van die keten. De fysieke handling bij een groothandel verdwijnt. De fysieke distributie gaat steeds vaker direct naar de eindgebruiker. Corona heeft bepaalde dingen versneld, maar deze trend zagen wij al eerder. Gewoon puur vanuit optimalisatie in de keten. En hoe kun je dan zo'n keten goed optimaliseren? Door in te blijven zetten op de digitalisering van processen. En dat zien wij als een enorme kans. ”Arnold: “Al die ketens zijn wereldwijd verbonden, dat is best kwetsbaar. Of het blijvend is weet ik niet, maar er wordt wel steeds meer gekeken naar het dichter bij huis aanleggen van voorraden. Wij hebben die warehouses, dat is voor ons een kans. Je ziet op dit moment ook dat alles uitpuilt en dat geeft ook weer een tegenreactie, dat er ook weer meer gebouwd moet worden.”

PERSONEEL
Goed werkgeverschap staat bij Fritom hoog in het vaandel. Arnold: “We zitten dicht bij de branchevereniging om enerzijds te zien wat er gebeurt in onze sector en anderzijds daar invloed op uit te kunnen oefenen.” Wessel: “De vakbonden doen goed werk. Niet alleen voor de individuele leden maar ook voor de sector.” Fritom wil dat de branche aantrekkelijk blijft en dat mensen hier een goede boterham in kunnen verdienen. Arnold: “Wij waren destijds een van de eersten die met een automaat en airco reden. Dat zal in de toekomst toenemen. Bijvoorbeeld: hoe kunnen we het zo regelen dat onze chauffeurs langere ritten maken met minder stops, zodat zij niet alleen maar in- en uitladen?”

Daarnaast blijft automatisering zich doorontwikkelen. Maar kan het werk zonder personeel gedaan worden? Nee, denkt Arnold. “Zeker niet bij ons, waar we in bijzondere goederen zitten. Een robot kan veel daar waar het standaard is, maar daar waar het afwijkt, is dat voor een robot veel lastiger.” De techniek laat veel toe. Alleen, onze wetgeving is niet klaar voor de huidige snelle technologische ontwikkelingen. Want als de bestuurder zich geen bestuurder voelt, wie is er dan verantwoordelijk als er iets misgaat? Toch moet je je hier niet op verkijken, vindt Arnold: “Ze zijn nu bezig om medicijnen op de Waddeneilanden te brengen met een drone. Een paar jaar geleden zou ik denken: Dat is nog wel heel ver weg. Maar het ontwikkelt zich snel. Daarom redeneren we niet snel tien jaar vooruit. Want voor je het weet zit je vast in een tunnelvisie.” Wessel: “Wij willen graag vooraan in die ontwikkelingen zitten, om wendbaar met al die veranderingen om te kunnen gaan. Zodat de continuïteit van de bedrijven niet alleen in de toekomst gewaarborgd is, maar ook tijdens de reis ernaartoe.”

Een mooi voorbeeld is Melkweg|Fritom. Dit Fritombedrijf is eind 2020/begin 2021 boven op de Brexit gesprongen en daardoor vervoert zij als een van de weinige partijen melk van Engeland naar Nederland. Arnold: “Dit toont de flexibiliteit en het vakmanschap van onze mensen.” Wessel: “Aan de buitenkant lijken we een groep van zeven bedrijven, maar we werken nauw samen. Niet alleen in het uitwisselen van goederen, maar ook in de uitwisseling van kennis.” Arnold: “Dit is ook de kracht van ons bedrijf, hier zit zoveel vakmanschap en ondernemerschap dat wij keer op keer kansen grijpen.”

SAMENWERKINGEN
In het verleden zijn er veel samenwerkingen ontstaan. Bij Fritom hebben ze niet de intentie om de grootste te worden, maar de intentie om de beste te zijn. Wessel: “Een slim economisch principe brengt met zich mee dat je om kosten te kunnen beheersen, moet groeien. Het heeft wel een grens natuurlijk, maar ja, wij kijken wel degelijk naar groei.” Arnold: “Wat ik altijd de kracht van Fritom heb gevonden is dat die continuïteit en verantwoordelijkheid ook gevoeld wordt door medewerkers, aandeelhouders en stakeholders. Er zit veel emotie in Fritom. Dat kan gaan over kleuren of namen, maar uiteindelijk worden beslissingen genomen en kijken we altijd naar de volgende generaties. Is er ruimte voor andere bedrijven om zich in de toekomst aan te sluiten? Het verleden heeft laten zien dat daar kansen liggen, dat zal naar de toekomst toe niet anders zijn.”

50 JAAR
10 jaar vooruitkijken is vrijwel onmogelijk, maar wat Fritom onderscheidt is flexibiliteit. Arnold: ”Als je alles op korte termijn wilt behalen, dan weet je één ding zeker, je kan in een korte tijd fantastische resultaten bereiken, maar de kans is vrij groot dat je over vijf jaar niet meer bestaat of er heel anders uitziet. Het gaat om balans.”

Als we dan toch zouden mogen speculeren over de toekomst, hoe zou Fritom er over 50 jaar uitzien? Arnold: “Ik denk dat over 50 jaar nog steeds deze structuur kan bestaan. Vakmanschap, dicht bij de klanten zitten, de klant goed begrijpen en daarin ook opschuiven. Ik geloof er heilig in dat ons model in de toekomst nog steeds staat. En er zal ook wel eens een bedrijf bij zijn dat een keertje wat minder draait, maar het mooie aan onze groep is dat wij elkaar kunnen ondersteunen. Samen kom je verder dan alleen.”

Wessel: “Voor mij blijven mensen altijd belangrijk. Hoe ingewikkeld en hoe gedigitaliseerd het ook is. Als we dan met drones medicijnen bezorgen op de Waddeneilanden, ja dat zal. Je kunt wel honderd drones boven elkaar laten vliegen, maar er moeten wel mensen zijn die het bedenken.” Arnold: “Die lijn voortzettend, denk ik dat het over 50 jaar nog maar de vraag is of wij bijvoorbeeld nog vrachtwagens hebben. Je ziet dat het met de toenemende vraag steeds meer vastloopt. Als het CO2-uitstootprobleem straks is opgelost, gaan mensen zich storen aan al die elektrische voertuigen. We gaan steeds meer frictie krijgen tussen de ruimte die er nog is en het welzijn dat wij daarvan willen hebben. Dat betekent dat er andere oplossingen moeten komen. Het luchtruim is nog leeg, dus daar gaat denk ik de focus naartoe.”

Fritom beschikt over een aantal tijdloze universele waarden die toe te passen zijn op de uitdagingen die er in de toekomst liggen. Arnold: “Daarnaast moet je open blijven staan voor de nieuwste ontwikkelingen. Dat hebben we de afgelopen 50 jaar gedaan en daar blijft uiteindelijk onze kracht inzitten.”